|
Diabetes
|
|||||||
|
دیابت چیست؟ |
|||||||
 |
|||||||
|
ديابت چيست؟ ديابت بعلت بالا بودن مداوم قند خون ايجاد مي‌گردد. اگر ميزان قند خون ناشتا حداقل در دو آزمايش بيش از 126 ميلي‌گرم درهر 100 سي سي خون باشد تشخيص ديابت مطرح می شود. ديابت نوع 1: در ديابت نوع 1 غده پانكراس توانايي توليد انسولين کافی را ندارد و اين ماده بايد حداقل روزي يكبار از طريق تزريق واردبدن گردد.به اين حالت ديابت وابسته به انسولين نيز گفته مي شود و بيشتر در كودكان و نوجوانان ديده مي‌شود. درمان ديابت وابسته به انسولين (نوع 1) هدف از درمان اين است كه قند خون را تا حد امكان به ميزان طبيعي (70-100) ميلي گرم در دسي ليتر نزديك كنيم، به اين ترتيب پيشرفت عوارض درازمدت ديابت كه نتيجه آسيب رسيدن به بعضي از اعضاي بدن است، كند يا متوقف مي‌شود و شخص مي‌تواند به زندگي عادي و طبيعي خود ادامه دهد. براي اينكه قند خون به ميزان طبيعي برسد و در همان محدوده باقي بماند، لازم است كه انسولين مورد نياز بدن، روزانه از طريق تزريق تامين شود، بخاطر داشته باشيد كه انسولين قند را از خون به سلولهاي بدن منتقل مي‌كند، بنابراين كنترل ديابت در واقع عبارت از ايجاد تعادل بين غذا، فعاليت بدني، انسولين و مقدار قند موجود در خون است. در افراد غيرديابتي اين تعادل خود بخود برقرار مي‌شود ولي در ديابتي‌ها اين نظام خودكار، مختل مي‌گردد و فرد بايد شخصا اين تعادل را برقرار سازد. وقتي لوزالمعده قدرت توليد و ترشح انسولين را از دست بدهد، فرد براي كنترل قند خون خود نيازمند تزريق انسولين خواهد بود. معمولا انسولين بايد دو بار (يا بيشتر) در طول روز تزريق شود. تعداد دفعات تزريق، بيانگر شدت بيماري نيست. افراد با يكديگر متفاوت بوده، لازم است كه هر فرد از بهترين روش تزریق انسولين استفاده كند، مثلا در بسياري از افراد چهار بار تزريق به مقدار كم بهتر از دو بار تزريق در مقادير زياد، قند خون را كنترل مي‌كند. پزشكان گروه ديابت بهترين روش را براي شما تعيين مي‌نمايند. ديابت نوع 2: در افراد مبتلا به ديابت نوع 2 لوزالمعده هنوز قادر به توليد انسولين مي‌باشد اما ممكن است ميزان آن كافي يا مناسب نباشد. و سلولهاي بدن به انسولين موجود در خون پاسخ مناسب نمي دهند. ديابت نوع 2 شايعترين شكل بيماري قند است. گاهي اوقات براي پايين آوردن و رساندن قند خون به ميزان طبيعي ميتوان از قرص‌هاي خوراكي پايين آورنده قند خون و يا انسولين هم استفاده نمود. درصد بالايي از مبتلايان به ديابت نوع 2 اضافه وزن دارند. علائم ديابت: - تشنگي بيش از حد - افزايش تعداد دفعات ادرار(تكرر ادرار) - كاهش وزن - خستگي واحساس از دست رفتن انرژي - تاري ديد - خشكي وخارش پوست - عفونتهاي عود كننده مانندبرفك ٬عفونتهاي دستگاه ادراري وعفونتهاي پوستي - از بين رفتن حس بخشهاي انتهايي اندامها يا احساس گزگز ومورمور در آنها در چه افرادي احتمال ابتلا به ديابت نوع 2 بيشتر است؟ - وجود سابقه خانوادگي ديابت - وزن بالا - سن بالاي 40 سال - سابقه ديابت در دوران بارداري سابقه تولد نوزاد با وزن بالا - مصرف داروهايي كه سبب بروز ديابت مي شوندمانند كورتن‌ها - فشارخون بالا - سابقه حمله قلبي يا سكته مغزي نکته: اگر شما يك يا چند مورد از موارد بالا را دارا هستيد براي معاينه و بررسي بيشتر به پزشك مراجعه نماييد. كنترل ديابت نوع 2 به عوامل زير بستگي دارد: - برنامه غذايي مناسب - ورزش منظم - كاهش وزن (در صورت وجود اضافه وزن) برنامه غذايي صحيح كدام است؟ غذاهاي مبتلايان به ديابت بايد ويژگيهاي زير راداشته باشند. - كم چربي - حاوي مقاد ير كافي پروتئين - فاقد قندهاي ساده - داراي مقادير زياد فيبر و سبزيجات ورزش انجام فعاليتهاي ورزشي منظم نقشي اساسي در كنترل و بهبود ديابت دارد. ورزش حساسيت ب قدم زدن براي شروع فعاليت بدني ورزش مناسبي است به ويژه اگر به صورت قدم زدن سريع باشد. براي اينكه ورزش بيشترين اثر را روي بدن شما داشته باشد، بايد حداقل 3 تا 4 بار در هفته و هر بار 30 دقيقه يا بيشتر ورزش كنيد. بهترين زمان براي ورزش 1 تا 3 ساعت بعد از غذا است. مدت و شدت برنامه ورزشي خود را به تدريج افزايش دهيد تا بتوانيد آنرا با غلظت قند خون خود تنظيم نماييد. به ميزان كافي آب بنوشيد. پس از ورزش پاهاي خود را از نظر تاول يا قرمزشدگي به دقت معاينه كنيد ودر صورت وجود نشانه‌هاي فوق با پزشكتان تماس بگيريد. داروها اگر ميزان قندخون بالاتر از حد طبيعي باشد (هيپرگليسمي) علاوه بر توجه به بر نامه غذايي صحيح وبرنامه ورزشي منظم بايد براي كنترل قند خون طبق تجويز پزشك قرص يا انسولين مصرف كنيد. فراموش نكنيد كه استفاده از دارو جايگزين دو روش قبلي كنترل ديابت نوع 2 نمي‌شود بلكه در كنارآنها قرار مي‌گيرد. پزشك شما موثرترين نوع درمان را براي شما تجويز مي‌كند اما مسئله مهم اين است كه درباره هر دارويي كه طبق نسخه پزشك مصرف مي‌كنيد ٬اطلاعات زير را كسب نماييد: - نام داروي مصرفي - زمان و چگونگي مصرف دارو و زمان اوج تاٴثير آن - عملكرد دارو دربدن - آثار جانبي مصرف دارو در مورد سوالات بالا با پزشك يا پرستار گروه ديابت مركز درماني مشورت كنيد. كاهش قند خون (هيپو گليسمي) اگر لازم باشدبراي كنترل قند خون خود طبق تجويز پزشك قرص يا انسولين مصرف كنيد ممكن است دچار كاهش قند خون شويد. كاهش قند خون زماني رخ مي‌دهد كه غلظت گلوكز خون به ميزان كمتر از 70 ميلي گرم در دسي ليتر برسد. شما بايد ياد بگيريد كه علل ايجاد كاهش قند خون چيست و چگونه مي‌توانيد از آنها پرهيز كنيد. علائم كاهش قندخون: - احساس مورمور شدن در زبان و لبها - تاري ديد - رنگ پريدگي و تعريق پوست - تپش قلب - سردرد - گيجي - لرزش دستها - ضعف و لرزش زانوها - گاهي اوقات احساس منگي، اضطراب و تحريك پذيري درمان كاهش قند خون: - 3 تا 4 حبه قند درنصف ليوان آب حل كرده ميل نماييد. - يك قاشق غذا خوري عسل يا شكر - نصف ليوان آب ميوه اگر احساس بهبود نكرديد 5 دقيقه بعد مراحل قبل راتكرار كنيد.سپس در صورت عدم تأثير 10 دقيقه بعد مواد زير را مصرف نماييد: - يك وعده غذاي كامل يا ميان وعده مانند يك كف دست نان با پنير يا يك ليوان شير يا دو عدد بيسكويت وپنير به دوستان وخانواده خود نيز شيوه درمان كاهش قند خون را بياموزيد. عوارض ناشي از ديابت: بالا بودن مداوم قند خون مي تواند باعث آسيب برخي اعضاي بدن شود البته با مطالعات متعدد ثابت شده است كه كنترل دقيق قند خون مي‌تواند از پيدايش يا پيشرفت اين عوارض جلوگيري نمايد. اعضايي كه ممكن است بر اثر ديابت آسيب ببيند عبارتنداز: - چشم قند خون بالا سبب پيدايش آسيب در شبكيه چشم‌ها مي‌گردد. اگر آسيب شبكي - كليه كليه عضو حساسي است كه در برابر بيماري ديابت بسيار آسيب‌پذير است. امروزه بيماري كليوي ناشي از ديابت از شايعترين علل نياز به انجام دياليز در ايران است. شما بايد با مراجعه به مراكز درماني فشار خون و كاركرد كليه‌هايتان را به طور منظم بررسي نماييد. فشار خون بالا باعث تسريع در سرعت تخريب كليه‌ها مي‌شود. آزمايش ادرار نيز يكي از شيوه‌هاي آسان ولي مهم در ارزيابي كاركرد كليه هاست. - قلب در مبتلايان به ديابت به دليل وجود اختلال در سوخت وسازقندها وچربيها احتمال آسيب رگهاي تغذيه كننده عضله قلب و سرعت پيشرفت اين آسيبها ممكن است بيش از ديگر افراد جامعه باشد. آسيب رگهاي فوق موجب قطع خونرساني به عضله قلب و پيدايش دردهاي سينه و درموارد شديدتر سكته‌هاي قلبي ومغزي مي‌شود.با رعايت نكات زير مي توان ازايجاد اين آسيبها پيشگيري كرد: - ترك سيگار (در جلوگيري از پيشرفت عوارض قلبي وعروقي بسيار مهم است) - كاهش وزن (در صورت اضافه وزن) - كاهش ميزان چربي رژيم غذايي (به ويژه چربيهاي اشباع شده) - انجام ورزش‌هاي منظم - نگه داشتن فشار خون در محدوده طبيعي - پاها آسيب رگهاي خوني بر اثر بيماري ديابت باعث كاهش جريان خون در پاها مي گردد. همچنين سبب آسيب اعصاب حسي پاها مي‌شود در نتيجه حساسيت پاهاي شما نسبت به محركهاي دردناك يا گرما وسرما به تدريج كاهش مي يابد. اين دو گونه آسيب (رگها واعصاب) پاهاي شما را مستعد زخمهايي مي‌كند كه ممكن است در مراحل ابتدايي متوجه وجود آنها نشويد. اصول مراقبت از پاها عبارتند از: - هر روز پاهايتان را از نظر ترك‌هاي پوستي، عفونت، تغييررنگ و تاول بررسي نماييد. - شستشوي روزانه و سپس خشك كردن پاها به ويژه لاي انگشتان را فراموش نكنيد. - ناخن‌ها را كوتاه نگه داريد و سعي كنيد به صورت عرضي (عمود برراستاي انگشتان) ناخن را كوتاه كنيد. - ناخن‌ها را خيلي از ته كوتاه نكنيد زيرا ممكن است سبب خراشيدگي يا زخم شود. - ناخن‌هاي فرو رفته در گوشت را دستكاري نكنيد. - براي پوست‌هاي خشك از كرم‌هاي مرطوب كننده استفاده نماييد. - از پوشيدن كفش‌ها و جوراب‌هاي تنگ و ناراحت جداً خوداري كنيد. - هنگام پوشيدن كفش‌هاي نو بيشتر مراقب پاهاي خود باشيد. - هرگز حتي در جاهاي سر بسته پا برهنه راه نرويد. - در زمستان از نزديك كردن بيش از حد پاها به بخاري، آتش يا كرسي خوداري نماييد. - از قرار دادن كيسه آب جوش روي پاهاي خود بپرهيزيد. - از چسب‌هاي ميخچه براي برداشتن ميخچه‌ها استفاده نكنيد. در صورت وجود هر ضايعهٔ مشكوك در پاها فوراً به پزشك مراجعه نماييد. برخي عوارض ديگر آسيب اعصاب محيطي عبارتند از: درد و احساس سوزن سوزن شدن در پاها، اسهال، اختلال در كنترل ادرار و از دست دادن كاركرد طبيعي جنسي در مردان. در صورت پيدايش اين علامتها به پزشك خود اطلاع دهيد. نكته: افراد ديابتي بيمار نيستند، آنها داراي شرايطي هستند كه به تدابير ويژه نياز دارند, مبتلايان به ديابت مي‌توانند يك زندگي فعال و با نشاط داشته باشند. مراقبت درست از ديايت مي‌تواند خطر آسيبب به اندام‌هاي بدن رانيز كاهش دهد. |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
||
دن نسبت به انسولين را افزايش مي‌دهد در نتيجه غلظت قند خون كاهش مي‌يابد.
ه چشم به سرعت درمان نشود باعث كاهش قدرت ديد و حتي نابينايي مي گردد. حتماً بايد حداقل سالي يك بار براي معاينه دقيق چشم هايتان به چشم پزشك مراجعه كنيد تا در صورت لزوم با در مان به موقع آسيبهاي شبكيه، از نابينايي پيشگيري شود.